Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν θεοποιήσει τον Χρόνο θεωρώντας τον πατέρα των πάντων. Σήμερα, ενενήντα χρόνια μετά την καθιέρωση μιας παγκόσμιας κλίμακας μέτρησής του, οικονομολόγοι, χρηματιστές και επιχειρηματίες δίνουν τεράστια σημασία στη συνέπεια, τονίζοντας ότι χωρίς αυτή θα καταρρεύσουν όλα.
Στην Κίνα η συνέπεια θεωρείται ιερή. Αν ο καλεσμένος καθυστερήσει έστω κι ένα δεκάλεπτο να φτάσει σ’ ένα δείπνο, ο οικοδεσπότης αφαιρεί το σερβίτσιο του από το τραπέζι. Στη Σουηδία η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων αγγίζει τα όρια της ψύχωσης. Ο ένας προσκεκλημένος πρέπει να φτάνει με διαφορά δύο λεπτών από τον επόμενο, για να μη δημιουργείται συνωστισμός στην είσοδο του σπιτιού. Γι’ αυτό η κάθε πρόσκληση αναγράφει διαφορετική ώρα -17:28, 17:30, 17:32. Στην Ελλάδα αρκεί η φράση “Γύρω στις 8.00”, που στην πράξη σημαίνει “Γύρω στις 8:30”. Στο Εκουαδόρ η αργοπορία είναι κρατικό πρόβλημα, ενώ στο Μεξικό η συνέπεια είναι απλώς άγνωστη λέξη. Παροιμιώδης είναι η συνέπεια των Άγγλων στα ραντεβού τους, τουλάχιστον σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Ελλήνων, οι οποίοι δυσκολεύονται να χωρέσουν τις καθημερινές τους υποχρεώσεις μέσα στο 24ωρο.
Σύνηθες το ακαδημαϊκό τέταρτο στην Ελλάδα
Στη χώρα μας η καθυστέρηση ενός τετάρτου θεωρείται ακαδημαϊκή, στην Κίνα ιεροσυλία, στις χώρες της Αφρικής ή της Λατινικής Αμερικής ανάξια λόγου. Πολλούς αιώνες μετά την εφεύρεση του πρώτου μηχανικού ρολογιού, οι ωροδείκτες περιστρέφονται σε διαφορετικούς ρυθμούς, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία και τις συνήθειές μας. “Η συνέπεια σχετίζεται με την οργάνωση της προσωπικότητας. Ο συνεπής οργανώνεται και βάζει τάξη στο μυαλό του. Τα δύο άκρα, ο γραφειοκράτης ή ο χαοτικός, αγγίζουν τα όρια της ψυχοπαθολογίας. Το ζητούμενο είναι το μέτρο. Εκτός από τους ατομικούς, υπάρχουν ευρύτεροι κοινωνικοί ή ακόμα και εθνικοί παράγοντες που συμβάλλουν ώστε να είναι κάποιος συνεπής” τονίζει ο κ. Δημήτρης Παπαθανασίου, ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής. Η αργοπορία άλλωστε είναι χαρακτηριστικό που διακρίνει ακόμα και μια ομάδα ανθρώπων ή κι ένα ολόκληρο κράτος. Πολύς λόγος γίνεται για τις καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των ολυμπιακών έργων, λόγω των οποίων έγινε παγκοσμίως γνωστή η έκφραση “Τhe greek way” (“Ο ελληνικός τρόπος”). Μπορεί να είμαστε της τελευταίας στιγμής, όμως πάντα προλαβαίνουμε. Στις χώρες της Δύσης ο σεβασμός του χρόνου εκτός από δείγμα καλής συμπεριφοράς αποτελεί το κλειδί για την ανάπτυξη της οικονομίας. Στο Εκουαδόρ πραγματοποιήθηκε εθνική εκστρατεία για την ευαισθητοποίηση των πολιτών σ’ αυτό το θέμα, μετά τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στη διοργάνωση εκδηλώσεων. Στόχος τους να μη χάνονται κάθε μέρα εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια λόγω της ασυνέπειας. Η εκστρατεία ξεκίνησε από τον πρόεδρο της χώρας Λούτσιο Γκουτιέρες ακριβώς στις 12 μ.μ. της 1ης Οκτωβρίου του 2003.
Ο ακριβής πιστεύει στη συνεργασία
Η τρίτη χιλιετία είναι η χιλιετία της ακρίβειας. Η παγκοσμιοποιημένη οικονομία θα κατέρρεε χωρίς τη συνέπεια στα χρονοδιαγράμματα. Τι θα συνέβαινε αν μια μέρα σταματούσαν τα ρολόγια στα Χρηματιστήρια, τα αεροδρόμια και τα νοσοκομεία; Θα ζούσαμε στο απόλυτο χάος. Οι συνέπειες είναι πολύ σοβαρές για την οικονομία ενός κράτους όταν η αργοπορία από ατομικό ελάττωμα αποκτά πανεθνικά χαρακτηριστικά. Γιατί όμως κάποιοι δεν εννοούν να προσαρμοστούν σ’ αυτή την ανάγκη; “Ο βαθμός σεβασμού σέβεται του χρόνου εξαρτάται από το κατά πόσο κάποιος έχει αναπτύξει το πνεύμα συνεργασίας. Αν είναι περισσότερο ατομιστής και λιγότερο κοινωνικός, αδιαφορεί για την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων και τις συνέπειες που θα έχει η αργοπορία του είτε στο συνεργάτη είτε στο κοινωνικό σύνολο” επισημαίνει ο κ. Παπαθανασίου. Η ποινική ρήτρα αποκαλύπτει επακριβώς τη σημασία της τήρησης των προθεσμιών για μια επιχείρηση. “Η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση ενός έργου σε μια επιχείρηση στο χώρο της διασκέδασης μπορεί να κοστίσει ημερησίως μέχρι και 3.000 ευρώ” τονίζει ο κ. Γιώργος Κουνδουράκης, υπεύθυνος κατασκευαστικής εταιρείας. Και συνεχίζει: “Αν η υπηρεσία μεταφορών δεν είναι συνεπής στα προκαθορισμένα χρονικά όρια, το κόστος για την επιχείρηση μπορεί να ξεπεράσει ακόμα κι αυτό το ποσό”. Για το αντιστάθμισμα μιας μέρας καθυστέρησης και των δυσχερειών που αυτή συνεπάγεται, η έκπτωση στο κόστος μεταφοράς θα έπρεπε να φτάνει τουλάχιστον το 11%. Πέρα από τους κλασικούς τομείς της βιομηχανίας και της οικονομίας, η συνέπεια παίζει καθοριστικό ρόλο και στην πορεία κάποιου καλλιτέχνη. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του αμερικανικού ροκ συγκροτήματος Guns ‘n Roses, οι οποίοι είχαν χαρακτηριστεί ως οι Rolling Stones της δεκαετίας του 1990. Σήμερα, μετά από δεκαετή απουσία από τη δισκογραφία, κανείς δε μιλά γι’ αυτούς.
Σπουδαίος ράφτης ο χρόνος. Ειδικότητα του οι επιδιορθώσεις
Οι καμπάνες έλεγαν κάποτε την ώρα
Ο σύγχρονος άνθρωπος λειτουργεί με βάση το ρυθμό με τον οποίο κινείται ο δείκτης στο ρολόι του. Μέχρι τον 11ο αιώνα οι άνθρωποι μετρούσαν το χρόνο με ηλιακά ρολόγια. Όταν έκλειναν ραντεβού η ανακρίβεια ήταν αναπόφευκτη, ακόμα κι αν επρόκειτο για κάποια συνάντηση μεταξύ υψηλών προσώπων. Αυτός που έφτανε πρώτος στο προκαθορισμένο σημείο έστηνε μια σκηνή και περίμενε. Ήταν γνωστό ότι μια διαδρομή πενήντα χιλιομέτρων μπορούσε να καλυφθεί μέσα σε μία μέρα. Αν η καθυστέρηση υπερέβαινε το όριο της πρόγνωσης, αποχωρούσε. Το Μεσαίωνα το 24ωρο χωρίστηκε στις εξής υποδιαιρέσεις: Πρώτη, τρίτη, έκτη και ένατη. Οι ώρες αυτές αντιστοιχούν στις σημερινές 18.00, 21.00, 00.00 και 03.00 μ.μ. Η κλίμακα ανταποκρινόταν στην ανάγκη των μοναχών να χωρίζουν τις περιόδους της προσευχής. Από το 12ο αιώνα οι καμπάνες των αβαείων και των μοναστηριών έγιναν το σημείο αναφοράς για τους εργαζόμενους των αστικών κέντρων. Η κωδωνοκρουσία ρυθμιζόταν με κλεψύδρες άμμου ή νερού. Με το πέρασμα των χρόνων ορίστηκαν διαφορετικοί ήχοι και τόνοι που σήμαιναν την αρχή και το τέλος της ημέρας εργασίας, τις δημόσιες συνελεύσεις, το άνοιγμα της αγοράς και το κλείσιμο των πυλών της πόλης.
Η διεθνής ώρα ρυθμίζει τις επικοινωνίες
Στα τέλη του 1200 εφευρέθηκε το μηχανικό ρολόι. Αρχικά τοποθετήθηκε σε πύργους, δημαρχεία και καμπαναριά. Ούτε κι έτσι όμως απέφευγαν τις καθυστερήσεις στα ραντεβού τους οι έμποροι, οι ιερείς και οι κυβερνήτες που προέρχονταν από διαφορετικές πόλεις, καθώς οι αποκλίσεις στον υπολογισμό του χρόνου ήταν μεγάλες. Τα πρώτα μηχανικά ρολόγια κατασκευάστηκαν από τους κλειδαράδες, δηλαδή από σιδεράδες – δεν υπήρχαν ακόμα οι επαγγελματίες ωρολογοποιοί. Η ακρίβεια στη λειτουργία αυτών των περίπλοκων μηχανισμών τελειοποιήθηκε με το πέρασμα των χρόνων. Το 17ο αιώνα βελτίωσε τη λειτουργία τους η χρήση του εκκρεμούς, οι σταθερές αιωρήσεις του οποίου διατηρούσαν κανονική την κίνηση των γραναζιών. Η διάδοση των επιτραπέζιων ρολογιών μεταξύ 15ου-16ου αιώνα επέφερε μία ακόμα αλλαγή. Η συνέπεια έγινε προσωπική υπόθεση και κοινωνική υποχρέωση. Αρκετά χρόνια αργότερα ο Αμερικανός κοινωνιολόγος και πολεοδόμος Λιούις Μάμφορντ (1895-1990) δήλωσε ότι το ρολόι ήταν ένας από τους μοχλούς της Βιομηχανικής Επανάστασης, αφού συγχρόνισε την παραγωγική δραστηριότητα. Το 1884 ο Αμερικανός πρόεδρος Άρθουρ Τσέστερ συγκάλεσε διάσκεψη για να οριστεί μια διεθνής ώρα που θα εξυπηρετούσε τις νέες ανάγκες λειτουργίας των τρένων, των τηλεγραφείων και των ταχυδρομείων. Τον Ιούλιο του 1913 μεταδόθηκε με ραδιοκύματα από τον Πύργο του Άιφελ το πρώτο σήμα του ενοποιημένου ωραρίου. Έκτοτε η καθυστέρηση επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που η αναμονή δεν υπερβαίνει μερικά λεπτά.
απο το ηλεκτρονικό περιοδικό www.focusmag.gr